Το Εθνικό Αρχείο Μνημείων

Το 2021 το έργο «Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο» βραβεύτηκε στην κατηγορία «Παιδεία και Πολιτισμός» των βραβείων Ψηφιακής Διακυβέρνησης 2022-2021.

Στο ΟΠΣ του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου πραγματοποιείται η αρχαιολογική, διοικητική και γεωχωρική καταγραφή και τεκμηρίωση των ακίνητων μνημείων, των αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών τόπων και των ζωνών προστασίας αυτών. Σκοπός του έργου είναι η πλήρης εποπτεία, προστασία και διαχείριση των μνημείων και του πολιτιστικού περιβάλλοντος, από το σύνολο των εμπλεκόμενων Υπηρεσιών. Η αντίστοιχη Διαδικτυακή Πύλη παρέχει την δυνατότητα στους ενδιαφερομένους πολίτες, επαγγελματίες και φορείς του Δημοσίου, να ενημερώνονται για τον μνημειακό πλούτο της χώρας, αλλά και για τυχόν δεσμεύσεις και περιορισμούς που υφίστανται βάσει της κείμενης νομοθεσίας σε περιοχές ή ακίνητα ενδιαφέροντός τους.

Σήμερα, η Διαδικτυακή Πύλη του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου περιέχει περιγραφικά και γεωχωρικά δεδομένα για περισσότερα από 17.000 Ακίνητα Μνημεία, 3.520 Αρχαιολογικούς Χώρους και Ιστορικούς Τόπους, 844 Ζώνες Προστασίας και 220 Μουσεία.

Οδηγίες χρήσης ΟΠΣ

Οδηγίες χρήσης Πύλης

Στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ) των Ψηφιακών Συλλογών έχουν μέχρι στιγμής καταγραφεί περίπου 710.000 κινητά μνημεία από μουσεία και αρχαιολογικές αποθήκες των Περιφερειακών και Ειδικών Περιφερειακών Υπηρεσιών της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Αντίστοιχα, η Διαδικτυακή Πύλη καθιστά προσβάσιμα περίπου 68.000 αντικείμενα από τα προϊστορικά μέχρι τα νεότερα χρόνια με πολλαπλές δυνατότητες αναζήτησης, περιήγησης και εξατομικευμένενης οργάνωσής τους. 

Οι Θησαυροί Ορολογίας του ΟΠΣ του Εθνικού Αρχείου Μνημείων αναπτύχθηκαν από πολυπληθή ομάδα ειδικών στο πλαίσιο του έργου ‘’Εμπλουτισμός των Ψηφιακών Συλλογών των Κινητών Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και Ανάπτυξη Νέου Πληροφοριακού Συστήματος του Εθνικού Αρχείου Μνημείων’’,  σε εφαρμογή των οριζόμενων στο άρθρο 20 παρ. 3αα του Οργανισμού του ΥΠΠΟ (Π.Δ. 4/ ΦΕΚ 7/Α/22-01-2018), για την κωδικοποίηση της επιστημονικής ορολογίας. Πρόκειται για δομημένους, σχεσιακούς, πολυεπίπεδους θησαυρούς όρων με δενδροειδή ανάπτυξη ή και λίστες τιμών, που καλύπτουν κάθε πεδίο συστηματοποίησης της πληροφορίας που φέρουν τα κινητά μνημεία, με χρονικό ορίζοντα από την απώτατη Προϊστορία έως τη σύγχρονη εποχή. Έχουν αναπτυχθεί βάσει διεθνών προτύπων και βρίσκονται σε πλήρη λειτουργία θησαυροί ορολογίας για γενικές κατηγορίες μνημείων όπως το είδος, τα υλικά, ο διάκοσμος, η χρήση,  ο δημιουργός, αλλά και για ειδικές , όπως οι επιγραφές,  τα νομίσματα, τα έντυπα και τα χειρόγραφα. Όλοι οι θησαυροί, που έχουν μεταφραστεί και στην αγγλική, αποτελούν δυναμικά σύνολα, διαρκώς εμπλουτιζόμενα από τους ίδιους τους χρήστες του ΟΠΣ με προτάσεις προς τους διαχειριστές του συστήματος. Πρόκειται, ως εκ τούτου, για ένα μοναδικό, πρωτότυπο σε διεθνές επίπεδο, διαρκώς εμπλουτιζόμενο εργαλείο, το οποίο, όμως, προς το παρόν, χρησιμοποιείται και εμπλουτίζεται αποκλειστικά από το επιστημονικό προσωπικό των υπηρεσιών του Υπουργείου.

Για τη χρήση του συστήματος οργανώνονται συστηματικά εκπαιδεύσεις των ενδιαφερόμενων φορέων από τα στελέχη της Διεύθυνσης”.

Το αρχειακό υλικό που φυλάσσεται στους χώρους του Αρχείου αποτελείται από περίπου 12.000 αρχειακούς φακέλους, προερχόμενους κυρίως από τη διοικητική αλληλογραφία των Κεντρικών Υπηρεσιών. Το μεγαλύτερο μέρος της αφορά σε υποθέσεις σχετικές με την αποκάλυψη, φύλαξη και προστασία κινητών μνημείων, τις μελέτες ανάδειξης αρχαιολογικών χώρων μνημείων, ενώ εξίσου σημαντικά είναι και τα τεκμήρια που συνδέονται με την αντιμετώπιση της αρχαιοκαπηλίας.